De teletijdmachine van de Vlaamse Overheid

Ik weet nog toen ik mijn eerste computer kreeg van mijn ouders. Een oude bak met disketten, als je iets wou installeren had je een hoop disketten nodig die je achter elkaar in die bak moest duwen om dan tot de constatatie te komen dat er ergens wel eentje met een fout op de diskette zat. Weg tijd waarop je reikhalzend uit kon kijken naar de nieuwste “game” waar je pixels zag opschuiven en de computer échte computergeluiden hoorde maken als geluid van je game. Waar is den tijd?

Mijn tweede computer was een dikke upgrade! Gekatapulteerd naar Windows 95, nen Pentium man, wa een machine! Weg de tijd waar je met commando’s door je documenten structuur moest “navigeren”. Rondklikken in iets wat nu visueel was! Daar kwam ook mijn eerste internetlijn bij kijken. Kende de modem van Proximus? Die platvis? Ik weet zeker dat er bij vele lezers een belletje gaat rinkelen. Hoeveel keer die er toen nog konden uitleggen, hoeveel keer dat ik die ADSL opnieuw heb ingesteld met het idee het zal straks wel beter gaan. Na een puberale uitbarsting en een cola’ke later was het opgelost. Of dat nu per se aan mij lag dat wil ik hier in het midden laten maar ik geloof graag dat ik daar mijn eerste stukjes van wat nu maandelijks de rekeningen betaald heb gelegd. Basis IT kennis, het internet is niet zoals water uit de kraan en elektriciteit uit het stopcontact… Dat was toen nog jong en daar zaten nog kinderziektes in die hebben we allemaal meegemaakt.

Nog even een flashback naar een derde computer. Ik durf al niet meer zeggen wat daar onder de motorkap zat maar alleszins ik kan me nog Windows XP herinneren. De welbekende groene heuvels, alweer een stapje verder. Een computer die mij in mijn secundaire studies heeft geholpen om mijn schoolwerk te doen. Nee nee wij hadden nog geen laptop of een fancy smartphone. Wij hadden een Nokia en een pay & go kaart. Mobiel internet dat bestond nog niet of was schandalig duur… later kwam Mobile Vikings en de PDA’s en eerste “smartphones”. Herinner je de WAP berichtjes nog? Maar man toch! De evolutie die we hebben meegemaakt is niet eens een evolutie te noemen het is een revolutie. Vandaag praten we met LLM’s alsof we aan de toog hangen met een goeie maat. We luisteren muziek zonder dat die ooit op onze laptop staat. En ah ja videobellen we gewoon waar het ons uitkomt. Ergens in een bos willen werken? Geen probleem dat kan allemaal want mobiel internet is er zo goed als altijd.

Met het risico om de stempel “oude man” te krijgen wil ik toch mijn stem verheffen voor wat ooit een systeem was dat bij ‘s werelds beste onderwijssystemen zat. Ik hoor je denken - hij gaat zeggen vroeger was alles beter. Awel, blij dat jij het denkt… Vroeger was het blijkbaar beter. Niet dat ik school vroeger top vond… Maar wij waren bij de betere in België en in Vlaanderen. Tot ik vandaag las dat de 400 miljoen voor laptops niet meer zal worden geïnvesteerd. We gaan dat gewoon niet meer doen. Ik druk me verkeerd uit… We duwen de verantwoordelijkheid opnieuw naar de ouders. Maar was dat nu net niet het probleem? We hadden toch net nood aan een centrale “duw” met de digisprong. De lat lager leggen en zorgen dat zij die een laptop niet kunnen betalen een stukje te helpen. Zoals we nu al een probleem hebben met de vergrijzing zijn we onszelf een probleem aan het kweken van digitale ongeletterheid.

Ik ben dagelijks bezig in deze digitale wereld. Ik kan zeggen dat we in België nog stappen te maken hebben maar dat we internationaal mogelijks nog niet bij de slechtste leerlingen van de klas horen. Kan het beter? Zeker. Doen we het slecht? Het valt mee.
Alhoewel, ik deed vorig jaar een avondpresentatie als zelfstandige in IT. Ik stelde daar paar kritische vragen aan een hoop 17 - 18 jarigen. Hebben zij hun ooit al is afgevraagd hoe WiFi tot op die smartphone komt? Nee meneer, maar we willen graag IT gaan doen want kan je veel geld verdienen. Of zij hun ooit al is hadden afgevraagd wat een IP adres was? Nee tuurlijk niet, wie staat daar nu bij stil? Het werkt toch gewoon allemaal? Ze vergeten wel dat kennis brood op de plank brengt. Ik herinner me nog levendig een gesprek met mijn toen nog 6 jarige dochter die zei of ik de radio niet kon doorspoelen want het was geen toffe muziek. Dan moet je toch even je lach inhouden en uitleggen dat het niet altijd Spotify is die speelt in de auto. Of wanneer mijn toen 3 jarige zoon tegen het licht in de toilet in Center Paris begon te roepen “alé lichtje” omdat het licht niet automatisch aanging. Wist die kleine man véél dat er in onze toilet thuis een sensor staat die het licht aanstuurt.

Ik herinner me nog een gastlezing in één van ‘s lands grootste universiteiten. Ik herinner me dat toen ik net startte in IT ze met certificaten uit de universiteit en hogeschool kwamen. Ze hadden een Cisco en/of Microsoft certificaat. Nu niet meer dus bleek na de gastlezing over FinOps. De wereld is nog nooit zo digitaal geweest en we leveren blanco papieren af in de arbeidsmarkt. Ook hier worden verantwoordelijkheden doorgeschoven naar de werkgevers die juniors aannemen hier dan een gigainvestering moet doen om die meiden en jongens op een redelijk niveau te krijgen zodat hun klanten die ook eventueel willen inhuren. Met het voorwendsel dat je daarmee loyaliteit koopt kom je als werknemer toch heel regelmatig van een koude kermis thuis. De huidige generatie (inclusief mezelf) heeft niet de loyaliteit zoals mijn ouders het destijds hadden. Mijn ouders hebben 1 of 2 werkgevers gehad in hun hele loopbaan. Zij kende nog loyaliteit die ik niet ken. Ik hou van uitdaging en niet van alle dagen hetzelfde. De generatie na mij heeft dat nog een heel stuk “erger”. Het is ook de “Apple generatie” ga ik ze maar noemen. De etalage is zo simpel gemaakt dat je eigenlijk niet meer moet weten wat er gebeurd aan de achterkant. Maar eigenlijk is het best complex wat er aan de achterkant gebeurd. Begrijp me niet verkeerd. Toen ik 16 was ben ik een grote Apple fanboy geworden en de geintegreerdheid van het hele ecosysteem is fantastisch. Ik durf te geloven dat ik nog begrijp waarom bepaalde dingen wél en niet werken. Maar terug naar die Apple generatie…

Dat is wel de generatie die nu op onze schoolbanken zit. De generatie die na ons in het bedrijfsleven gaat stappen en die tegen dan moet snappen hoe de eindjes aan elkaar hangen. Uiteraard is er al zoveel veranderd in de laatste 20 jaar dat het de komende 10 jaar mogelijks nog “simpeler” gaat worden. Maar het wegnemen van laptops in het onderwijs gaat niet helpen. De financiële steun wegnemen gaat niet helpen om ons te boosten op de educatieve ranglijsten, wel integendeel. Gaan we binnen 15 jaar niet voor een situatie komen te staan waar we nu staan bij defensie. Iets waar we nu een beslissing nemen om de schimmel in de oude gebouwen weg te nemen maar ons eigenlijk op de lange termijn in een positie brengt waar wij als kennismaatschappij een heel stuk slechter af zijn? Gaan we dan niet ineens beseffen “oei, er moet hier wel een stevige kapitaalinjectie komen om een inhaalbeweging in te zetten”.

Noem het anders een Digisprong dan zijn we rond in onze teletijdmachine. Misschien toch tijd om eens te denken wat we van onze volgende generatie verwachten, en een plan te maken voor waar we naartoe willen — in plaats van achteruit te sparen en later dubbel te betalen.